U prostorijama biblioteke JZU Opšta bolnica „Blažo Orlandić“ Bar, održane su hibridne radionice u sklopu projekta LAB-OP - Poboljšanje laboratorijskog i dijagnostičkog operativnog sistema, kofinansiranog u okviru 2. poziva programa Interreg IPA Hrvatska – Bosna i Hercegovina – Crna Gora 2014. – 2020. Ove radionice su koncipirane za dvije ciljne grupe, od kojih jednu čini primarni nivo zdravstvene zaštite, a drugu sekundarni i tercijarni nivo zdravstvene zaštite.
Shodno epidemiološkim mjerama na snazi, a imajući u vidu i sezonu godišnjih odmora, radionice su bile hibridnog karaktera, pa je tako prva grupa bila zakazana za ponedjeljak, 1. avgust 2022. godine sa početkom u 10 h, dočim je druga grupa imala predavanja istog dana sa početkom u 13 h. Tema radionica bila je „Značaj pripreme i pravilnog uzorkovanja za laboratorijska ispitivanja“. Pomenute radionice organizovane su u sklopu implementacije projekta LAB-OP - Poboljšanje laboratorijskog i dijagnostičkog operativnog sistema, kofinansiranog u okviru 2. poziva programa Interreg IPA Hrvatska – Bosna i Hercegovina – Crna Gora 2014. – 2020., a iste su akreditovane od strane Ljekrske komore Crne Gore.
Sam projekat LAB-OP realizuju vodeći partner - Opća bolnica Zadar (Hrvatska), dok su ostali projektni partneri JZU Opšta bolnica „Blažo Orlandić“ Bar (Crna Gora), Zavod za javno zdravstvo Zadar (Hrvatska) i Ministarstvo rada, zdravstva, socijalne skrbi i prognanih Hercegbosanske županije (Bosna i Hercegovina). Ukupna vrijednost projekta iznosi 978.236,45 eura uz stopu kofinansiranja 85% bespovratnim sredstvima, te 15 % iz sopstvenih sredstava. Oranizator i domaćin ovog događaja je JZU Opšta bolnica „Blažo Orlandić“ Bar, dok je tehnički realizator bio Vision event d.o.o., Podgorica.
Učesnicima radionica najprije se obratila Knežević dr Tamara, spec. kliničke biohemije kao član projektnog tima iz JZU Opšta bolnica Bar, ujedno i moderator događaja. Ona je napravila mali uvod i prezentovala aktivnosti Opšte bolnice Bar na projektu LAB-OP, navodeći da je barska bolnica tokom implementacije projekta (od 15. maja 2020. godine do 15. septembra 2022. godine) instalirala vrijedan pneumatski cijevni transportni sistem (PTS) za transport uzoraka od odjeljenja do laboratorije. Nadalje, ona je naglasila da: „Naš pneumatski transportni sistem transportuje uzorke od 12. maja 2022. godine, a do 29. jula već je dopremio 2.600 uzoraka pacijenata za obradu u našoj laboratoriji. Na taj način uspjeli smo da uzorke dostavimo brže, kako bi se u što kraćem roku izdavali nalazi i kako bi se našim medicinskim sestrama i tehničarima omogućilo da više vremena provedu uz pacijente.“
S obzirom da je cilj održavanja ovih radionica da se poboljša trenutni nivo znanja u primjeni savremenih metoda laboratorijskih i dijagnostičkih operativnih sistema, te da se doprinese širenju znanja o pravilnoj pripremi pacijenata i ispravnom načinu prikupljanja uzoraka za laboratorijiske analize, to je predavački tim obradio sljedeće korisne teme:
Klisić prim. dr sci. med. Aleksandra, spec. kliničke biohemije – supspecijalista laboratorijske endokrinologije iz Doma zdravlja Podgorica – bavila se temom Osiguravanje pravilnog uzorkovanja krvi i urina. Doktorka Klisić je u svom izlaganju naglasila sljedeće: „Uzorkovanje krvi i urina složen je dijagnostički postupak, čiji rezultati učestvuju u donošenju medicinskih odluka (postavljanje radne dijagnoze, odluke o daljim dijagnostičkim i terapijskim postupcima. Na osnovu laboratorijskih pretraga donosi se oko 60-80% ljekarskih odluka, tako da svaka greška u postupku uzorkovanja može imati ozbiljne posljedice na ishod liječenja. Zaključak je da treba raditi na standardizaciji postupaka, a topla preporuka je da se sve laboratorijske ustanove akredituju kako se ne bi razlikovali nalazi.“
Šestović dr Ivana, spec. kliničke biohemije – supspecijalista molekularno-biološke i imunohemijske dijagnostike iz Kliničkog centra Crne Gore – u svom izlaganju prezentovala je temu Priprema za laboratorijska ispitivanja. Doktorka Šestović je prezentirajući svoju temu napomenula sljedeće: „Laboratorijska dijagnostika predstavlja važan segment medicine jer pruža objektivne informacije o zdravlju jedne osobe. Ta informacija pomaže kliničaru da uvidom u zdravtveno stanje te osobe isključi ili postavi dijagnozu, ordinira terapija, prati razvoj bolesti, efekte primijenjene terapije, previdi ishod, odnosno prognozu bolesti. Primjena savremene opreme za uzorkovanje uz mogućnost precizne kontrole dubine uboda je značajno unaprijedila zaštitu i pacijenata i medicinskog osoblja koje se uzorkovanjem bavi. Kada se govori o uzorkovanju ono što je najvažnije jeste da se obezbijedi pravi i kvalitetan uzorak za rad, uz poštovanje savremenih standarda i preporuka, jer jedino kvalitetan uzorak obezbjeđuje ispravan i tačan rezultat, što je od izuzetnog značaja ako se zna da se između 70-80% kliničkih dijagnoza zasniva na rezultatima laboratorijksih pretraga.“
Barać dr Irenom, spec. kliničke biohemije iz Kliničkog centra Crne Gore – predstavila je temu Različiti faktori koji utiču na laboratorijska istraživanja i njihovo pravilno tumačenje. Doktorka Barać je istakla sljedeće u svojoj prezentaciji: „Laboratorijska dijagnostika predstavlja važan segment u medicini, jer zajedno sa ostalim dijagnostičkim pokazateljima daje objektivne informacije o zdravlju jedne osobe. Prema nekim procjenama smatra se da se čak 70-80% medicinskih odluka temelji na rezultatima laboratorijskih nalaza zato je izuzetno važno da laboratorijski nalaz bude tačan i pravilno interpretiran. Proces dobijanja konačnog rezulatata laboratorijske pretrage sam po sebi nije tako jednostavan već zahtijeva nekoliko faza koje se ne smiju zanemariti, a to su: preanlitička, analitička i poslijenalitička faza. Po vremenu trajanja najduža i najkritičnija faza laboratorijskog procesa je preanalitička što potvrđuje podatak da se upravo tokom ovog dijela procesa javlja oko 46-68% svih laboratorijskih grešaka. Za pravilnu i tačnu procjenu nalaza potrebno je poznavanje i razumijevanje brojnih faktora koji mogu biti prisutni u svakoj fazi laboratorijskog procesa i uticati na konačan rezultat laboratorijskog ispitivanja. Česta greška koja nastaje tokom i nakon vađenja krvi i glavni razlog za odbacivanje uzorka za analizu je hemoliza. Hemoliza je proces razaranja ćelijske membrane eritrocita i ostalih krv. ćelija pri čemu dolazi do izlivanja ćelijskog sadržaja u vanćelijski prostor, najčešće praćen crvenom obojenošću seruma ili plazme nakon centrifugiranja pune krvi. Osim hemolize i lipemija i ikterus-hiperbilirubinemija su endogene interferencije koje utiču na rezultat laboratorisjkih pretraga. Proces testiranja počinje i završava se sa pacijentom. Smanjenje nivoa preanalitičkih grešaka se može postići striktno definisanim procedurama preanalitičke faze, timskim radom kliničara i laboratorije i racinalnom upotrebom resursa zdravstvene ustanove.“
Učesnici ovog događaja bili su predstavnici imenovani od strane svojih institucija: domova zdravlja, opštih bolnica, Instituta za javno zdravlje, privatnih poklnikika i ostalih zdravstvenih ustanova u Crnoj Gori. Tokom održavanja ovog događaja učesnicima uživo su podijeljeni promotivni materijali, sa posebnim akcentom na brošure posebno izrađene za potrebe projekta LAB-OP od strane stručnih članova projektnih timova u prekograničnom području. Svim prisutnim učesnicima podijeljeni su i sertifikati, dočim će ostalim polaznicima, koji su se priključili OnLine biti isto dostavljeno na zvanične adrese njihovih institucija.
Cilj održavanja ovih radionica jeste da se poboljša trenutni nivo znanja u primjeni savremenih metoda laboratorijskih i dijagnostičkih operativnih sistema, te da se doprinese širenju znanja o prikupljanju uzoraka za laboratorijiske analize. Edukacijom ljekara i medicinskog osoblja, kako na primarnom, tako i na sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zaštite, doprinosi se smanjenju rizika od preanalitičke greške i utiče se na kvalitet nalaza, pravovremenu dijagnozu i terapiju. Svrha održavanja ovih radionica ogleda se u podizanju stepena efikasnosti laboratorijske dijagnostike, a samim tim, postižu se uštede, kao i poboljšanje kvaliteta usluga u javnom zdravstvu. Više o samom projektu možete naći na sledećem linku.